Vỏ Quýt Trong Ngày Tết: Những Lợi Ích Bất Ngờ Cho Sức Khỏe

Quýt là một loại trái cây quen thuộc và được yêu thích, đặc biệt trong dịp Tết Nguyên Đán. Không chỉ có hương vị thơm ngon, thanh mát, mà vỏ quýt còn là một vị thuốc quý trong Đông y với nhiều công dụng chữa bệnh. Vỏ quýt có vị cay đắng, tính ấm, tác động vào tỳ và phế.

Trong Đông y, vỏ quýt còn có tên gọi là trần bì. Vỏ quýt chứa nhiều tinh dầu, mang lại hương thơm đặc trưng, đồng thời cũng là thành phần quan trọng tạo nên các tác dụng dược lý. Trần bì là tên gọi chung của vỏ quả từ các loài cây thuộc chi Quýt (Citrus), có mùi thơm đặc trưng, vị chua, đắng và hơi cay.

1. Thành phần hoá học

Vỏ quýt chứa nhiều thành phần hóa học có lợi cho cơ thể như:

- Tinh dầu gồm các terpen, limonen, citral, linalool, geraniol, nerol, citronellal, neral và geranial.
- Flavonoid gồm các hesperidin, naringin, neohesperidin, narirutin, poncirin và didymin.
- Các axit hữu cơ gồm các axit citric, malic và tartaric.
- Các vitamin gồm vitamin C, vitamin B1.

2. Tác dụng trị bệnh của vỏ quýt

Vỏ quýt có nhiều tác dụng tuyệt vời đối với sức khỏe, đặc biệt hữu ích trong những ngày Tết khi chúng ta thường có xu hướng ăn nhiều và ít vận động hơn. Dưới đây là một số công dụng nổi bật:

- Hỗ Trợ Tiêu Hóa: Làm ấm dạ dày, lý khí, kiện tỳ, hỗ trợ tiêu hóa, giảm đầy hơi, chướng bụng, ăn kém, chậm tiêu và buồn nôn. Điều này rất hữu ích khi chúng ta ăn nhiều đồ ăn dầu mỡ trong dịp Tết. Nước ngâm vỏ khô hoặc tươi đều giúp giảm táo bón và khó khăn khi đi vệ sinh. Trần bì cũng có tác dụng tương tự, kích thích tiết dịch giúp tiêu hóa hiệu quả hơn và tăng cường nhu động ruột.
- Giảm Ho, Long Đờm: Tác dụng hóa đờm, giảm ho, đặc biệt là các trường hợp ho có đờm. Bạn có thể dùng vỏ tươi thái nhỏ hãm với nước nóng hoặc đun vỏ khô với nước để uống.
- Giảm Buồn Nôn: Hương thơm có thể giúp giảm cảm giác buồn nôn, đặc biệt hiệu quả khi bạn cảm thấy khó chịu hoặc say xe.
- Khử Mùi Hôi Miệng: Tinh dầu trong vỏ giúp làm giảm vi khuẩn gây mùi trong khoang miệng. Nhai một vài lát vỏ sau khi ăn các món nặng mùi có thể giúp bạn tự tin hơn.
- Cải thiện giấc ngủ: Tinh chất từ vỏ đun sôi có thể dùng để pha nước tắm giúp cải thiện giấc ngủ, thư giãn.
- Làm Mềm Gót Chân: Các dưỡng chất trong vỏ như vitamin A, C, E giúp phục hồi lớp biểu bì, làm mềm và mịn gót chân, giảm tình trạng nứt nẻ.
- Giảm Các Vấn Đề Về Da Đầu: Nước đun giúp loại bỏ gàu và các vấn đề về da đầu, giúp tóc sáng bóng.
- Hỗ trợ điều trị các bệnh lý tim mạch: Flavonoid trong trần bì có tác dụng chống oxy hóa, giúp giảm cholesterol xấu và tăng cholesterol tốt, từ đó ngăn ngừa các bệnh tim mạch. Vitamin C và kali trong trần bì cũng giúp tăng cường hệ miễn dịch, điều hòa nhịp tim.
- Hỗ trợ điều trị béo phì: Hoạt chất naringenin trong trần bì giúp giảm tích tụ mỡ trong cơ thể, hỗ trợ giảm cân.
- Kháng khuẩn, chống viêm: Các hoạt chất như limonene, linalool, citral trong trần bì có tác dụng kháng khuẩn, hỗ trợ điều trị các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, tiêu hóa và da liễu. Flavonoid cũng có khả năng chống viêm thần kinh.

3. Cách sử dụng vỏ quýt

Có nhiều cách để tận dụng vỏ quýt, bạn có thể tham khảo một số cách sau:

Uống Nước Vỏ Quýt:
- Vỏ quýt tươi: Thái nhỏ vỏ quýt tươi, cho vào ly và thêm 300ml nước nóng, có thể dùng để trị ho và long đờm.
- Vỏ quýt khô: Phơi khô 5 gram vỏ quýt, rửa sạch, đun sôi với 400ml nước, có thể thêm mật ong hoặc gừng băm để tăng hiệu quả. Bảo quản trong bình giữ nhiệt để dùng dần trong ngày. Nước ngâm vỏ quýt khô còn giúp giảm táo bón, đầy hơi.
- Xông Hơi: Đun vỏ quýt với nước, dùng để xông hơi giúp giảm các triệu chứng cảm lạnh, nghẹt mũi.
- Ngửi Vỏ Quýt: Khi cảm thấy buồn nôn hoặc say xe, có thể ngửi vỏ quýt tươi để giảm cảm giác khó chịu.
- Nhai Vỏ Quýt: Nhai một vài lát vỏ quýt sau bữa ăn giúp khử mùi hôi miệng.
- Tắm Nước Vỏ Quýt: Đun vỏ của 3 quả quýt tươi với nước trong 1 giờ, sau đó hòa vào nước tắm giúp ngủ ngon hơn.
- Dưỡng Da Gót Chân: Nghiền nhỏ vỏ tươi trộn với dầu dừa hoặc dầu nền khác, bôi lên gót chân giúp làm mềm mịn da.
- Dưỡng tóc: Sử dụng bột nghiền trần bì hoặc nước đun vỏ tươi để ủ tóc giúp tóc sáng bóng và loại bỏ gàu.
Chế biến món ăn (sử dụng trần bì):
- Cháo trần bì: Nấu cháo gạo tẻ với nước sắc trần bì, dùng cho các trường hợp buồn nôn, nôn, đầy bụng, ho nhiều đờm. Có thể nấu cháo trần bì với đại táo và phục linh cho các chứng trầm uất.
- Gà kho trần bì hương phụ: Kho thịt gà với nước sắc vỏ quýt và hương phụ, dùng cho người bị đau loét dạ dày tá tràng, đầy hơi, đau tức ngực, đau thần kinh liên sườn và đau vùng thượng vị.
- Gà hầm trần bì nhục quế: Hầm gà với trần bì và nhục quế, dùng cho người bị các chứng lưu đàm.
- Canh cá diếc trần bì: Nấu canh cá diếc với trần bì và quyết minh tử, dùng cho các trường hợp đau đầu, đau nhức mắt, buồn nôn.
- Nước hãm trần bì: Nướng phồng vỏ quýt, tán mịn pha nước uống, dùng cho trường hợp nấc sau khi ăn.

4. Lưu Ý:

- Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng cho mục đích chữa bệnh.
- Nên chọn những quả tươi, sạch, không bị phun thuốc trừ sâu.
- Liều dùng trung bình của trần bì là từ 4 – 12g mỗi ngày. Không nên dùng quá liều để tránh gây kích ứng dạ dày hoặc dị ứng.
- Không nên sử dụng trần bì cho người có cơ địa dị ứng, người có thể trạng âm hư, dương hư, hoặc người không có đờm, không có trệ, không bị thấp.
- Người bị ho khan, người bị thổ huyết (nôn ra máu) cũng không nên sử dụng trần bì.

Vỏ quýt không chỉ là một phần bỏ đi của trái quýt mà còn là một vị thuốc quý với nhiều công dụng tuyệt vời. Trong dịp Tết, việc sử dụng vỏ quýt đúng cách có thể giúp bạn cải thiện sức khỏe, giảm bớt các triệu chứng khó chịu do ăn uống quá độ. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về những lợi ích của vỏ quýt và cách sử dụng chúng một cách hiệu quả.