Khi một loại thuốc “Blockbuster” (thuốc bán chạy nhất) hết hạn bản quyền, các công ty dược phẩm lớn (Big Pharma) sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các công ty dược phẩm khác sản xuất thuốc generic (thuốc tương đương). Để duy trì lợi nhuận và vị thế trên thị trường, Big Pharma đã và đang áp dụng nhiều chiến lược khác nhau.

Các chiến lược chính giữ lợi nhuận thuốc “Blockbuster” của các Big Pharma
Khai thác kẽ hở pháp lý
Các hãng dược cố gắng tối đa hóa thời gian độc quyền bằng cách đăng ký bản quyền không chỉ cho thuốc, mà còn cho quy trình sản xuất, thậm chí cả cách sử dụng thuốc. Một ví dụ thực tế là AbbVie đã vận dụng chiến lược “bức tường bản quyền” này với thuốc bom tấn Humira – một liệu pháp sinh học dùng để điều trị bệnh viêm khớp và các chứng tự miễn khác để lèo lái qua thời kỳ bằng sáng chế ở Mỹ hết hạn năm 2016.
Cho tới năm ngoái, nghĩa là 7 năm sau khi lẽ ra phải “rơi xuống vách đá”, doanh thu Humira vẫn đạt 14,4 tỉ USD bất kể sự xuất hiện của các loại thuốc biosimilar. Nhưng cũng vì chiến lược đó mà AbbVie trở thành một trong những ông lớn dược phẩm bị chỉ trích và gây tranh cãi nhiều nhất.
AbbVie đã dựng lên “bức tường bản quyền” vững chãi bao gồm cả những thứ như quá trình sản xuất thuốc, và ngăn không cho các phiên bản rẻ hơn của Humira vào thị trường Mỹ ngay cả khi giá thuốc này đã giảm từ nhiều năm trước tại châu Âu.
Chiến lược đó đã trở thành mỏ vàng cho AbbVie. Trong vòng 20 năm qua Humira đã tạo ra hơn 208 tỉ USD doanh thu trên toàn cầu trong suốt vòng đời của nó kể từ khi được phê chuẩn lần đầu năm 2002, theo Wall Street Journal.
Tuy nhiên AbbVie không “phát minh” ra những chiến lược kéo dài bản quyền đó. Các công ty như Bristol Myers Squibb và AstraZeneca đã triển khai chiêu thức tương tự để tối đa hóa lợi nhuận với các thuốc trị ung thư, điều trị lo âu và ợ nóng. Dù vậy thành công của Abbvie với Humira vẫn là hiện tượng nổi bật trong việc áp dụng chiến lược đó và “truyền cảm hứng” cho nhiều công ty khác.
Kết hợp thuốc cũ để tạo công thức mới
Để chuẩn bị cho việc thuốc trị ung thư hắc tố da Opdivo hết bản quyền vào năm 2028, Bristol Myers Squibb đã tung ra thị trường thuốc Opdualag, là sự kết hợp của Opdivo với kháng thể relatlimab-rmbw. Merck cũng hy vọng sẽ thành công với chiến lược tương tự khi kết hợp Keytruda với các loại thuốc điều trị ung thư khác.
Đầu tư vào thuốc mới
Nhận thức được việc bản quyền thuốc sẽ hết hạn, các hãng dược chủ động đầu tư vào nghiên cứu và phát triển các loại thuốc mới tiềm năng. AbbVie là một ví dụ thành công với Skyrizi và Rinvoq, hai loại thuốc được kỳ vọng sẽ vượt qua doanh thu của Humira. Merck cũng tung ra Winrevair, trong khi Regeneron khuyến khích bệnh nhân chuyển sang phiên bản liều cao hơn của Eylea.
Thâu tóm các công ty khởi nghiệp
Bristol Myers Squibb đã thâu tóm Karuna Therapeutics, RayzeBio, Mirati Therapeutics để có thể khai thác sản phẩm của họ, bù đắp cho sự sụt giảm doanh thu khi bản quyền các thuốc Eliquis, Revlimid, và Opdivo hết hạn. Merck cũng thực hiện thương vụ tương tự với Harpoon Therapeutics.
Tóm lại, các hãng dược lớn luôn có những chiến lược tinh vi để duy trì lợi nhuận khổng lồ từ thuốc “bom tấn” ngay cả khi đối mặt với việc hết hạn bản quyền. Các chiến lược này bao gồm khai thác kẽ hở pháp lý, tạo ra công thức thuốc mới, đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, và thâu tóm các công ty công nghệ sinh học tiềm năng.
Nguồn:
https://cuoituan.tuoitre.vn/big-pharma-chieu-tro-giu-loi-nhuan-thuoc-bom-tan-20240515091437842.htm